Sores in de super, een AH-Erlebnis

Het afgelopen weekend heb ik mijn derde artistieke kindje van dit jaar de wijde wereld in laten gaan. Het was een hele bevalling (om met kassière Mona te spreken), maar de spruit kwam in een warm bad terecht in Schipluiden. De musical Sores in de Super, waarvoor ik het script schreef, is vier keer opgevoerd voor een uitverkochte zaal. De toeschouwers (1200 in totaal!) waren na afloop laaiend enthousiast.

Voldaan gevoel

Het blijft heel bijzonder (een wonder, ik kan niet meer zonder) zo’n musicalproject. Het was voor mij inmiddels de derde keer (na Gedoe aan de Gaag en Gerommel in het Rusthuis), maar voelt nog steeds bizar: dat ik iets opschrijf en dat anderen dat dan zonder discussie gaan uitspreken of uitvoeren. Het geeft me toch na afloop een gevoel van macht. Ja, na afloop pas, gedurende de repetities vind ik het vooral een grote verantwoordelijkheid. Maar als ik tijdens de voorstelling reactie krijgt van het publiek: gelach, gegniffel of meelevend gezucht, dan voel ik me zo voldaan! En blijkt het dragen van het kind toch ook zwaarder voor me te zijn geweest, dan gedacht. Na afloop smaakt het altijd naar meer. Maar eerst komen met de trots en de opluchting de kraamtranen.

Klanten bedanken

Anderhalf jaar geleden waren we (de musicalkerngroep bestaande uit: Lex Rutgers, Simone Grooters, Marian Hoogendijk, Ruud Kersbergen en ik) nog bezig met de productie van musical Gerommel in het Rusthuis, toen supermarkteigenaar Henk Haring ons benaderde. Hij ging zijn Albert Heijnwinkel in Schipluiden verkopen en wilde graag, samen met de nieuwe eigenaar René Buckers, de trouwe klanten en medewerkers bedanken met een eigen musical. We hebben er even een nachtje over geslapen, vooral vanwege de timing, maar konden toch geen nee zeggen op dit verleidelijke verzoek. Toen begon het denken over een insteek en het plannen van de voorstellingen en repetities.

Sores in de Super

Op 4 november 2016 stuurde ik de eerste opzet voor een verhaal naar de kerngroep. We zouden in een voorstelling van ruim een uur een dag uit het leven van de Albert Heijn laten zien. Winkeldiefstal, een romance, zeurende klanten, geroddel, strijd tussen de kassameisjes, kwam allemaal aan de orde. Titel: Sores in de Super, een AH-Erlebnis. Die eerste opzet viel in goede aarde. Vanaf januari 2017 bestookte Lex Rutgers en Marian Hoogendijk me met de meest fantastische liedteksten en melodieën. Half januari spraken we met oud-medewerkers in de kantine van de AH om wat verhalen los te peuteren. Daarna begon ik met het uitwerken van de personages, de dialogen en de handelingen. En elke keer kwam er weer een aanstekelijk liedje bij. Op 9 april presenteerden we de liedjes en het verhaal tijdens een kick-off meeting aan de AH-medewerkers en voormalig medewerkers.

Vrijwillig?

Wil Haring, vrouw van de voormalig eigenaar, had zich (met effect!) vol vuur op het enthousiasmeren van de oud-medewerkers gestort. René stimuleerde de teamleiders en ander personeel om zich vrijwillig voor dit project aan te melden. De eerste kennismaking was wat aarzelend. Er bleek nauwelijks toneelervaring te zijn en de aanwezigen hadden geen idee wat hen te wachten stond. De animo groeide toen Lex zijn liedjes liet horen en helemaal toen bleek dat de acteurs niet zelf hoefden te zingen. De spelers tekenden in op rollen die ze zagen zitten, groot of klein, met of zonder tekst. Ook de eigenaar en ex-eigenaar wilden een rol. Het was daarna aan Simone, Marian en mij om een keuze te maken voor de rolverdeling. Het was weer puzzelen. Om de een of andere reden zijn er altijd meer vrouwen dan mannen die zich voor dergelijke dingen aanmelden.

Opwarmen

In de tussentijd bereidde ik me ook voor op de eerste bevalling van dat jaar: mijn debuutroman. Op 6 mei kwam mijn kindje Weekendje Weg ter wereld. De dag erna (ik zat nog op mijn roze wolk) hadden we de eerste repetitie van Sores in de Super in het Scouthout. We begonnen met een opwarming door regisseuse Simone Grooters om elkaar een beetje te leren kennen en wat losser te worden. Zo was het ijs al snel gebroken. Tot aan de zomervakantie werd bijna iedere week op zondagavond gerepeteerd in het scoutinggebouw. Scène voor scène werd het verhaal steeds beter duidelijk, voortdurend werd er bijgeschaafd, omdat er dingen niet bleken te werken of omdat iets meer verduidelijking of grapjes nodig waren. En omdat ik toch tijdens de repetities aanwezig was als regie-assistente, kon ik het script iedere keer gemakkelijk bijwerken.

De liedjes

En toen werd het zomer en werd er acht weken niet gerepeteerd. Maar achter de schermen ging het werk gewoon door. Ruud Kersbergen ging gestaag verder met het decor en de attributen en de kleedsters stortten zich op het maken van de kostuums. De band ging aan de gang met de begeleiding van de liedjes. Het ensemble kwam bij elkaar om de meerstemmigheid in te studeren. Het was voor het eerst dat we kozen voor de inzet van zes ervaren en getalenteerde zangeressen voor alle liedjes. Hun rol op het podium werd gaandeweg steeds zichtbaarder. Het heeft heel goed gewerkt voor de vaart en de levendigheid van de musical.

Donderpreken

Na zo’n lange vakantie is het lastig om de draad weer op te pakken. Er waren wat donderpreken en mailtjes van de regie voor nodig om iedereen te motiveren nu echt de tekst uit het hoofd te gaan leren. Tot aan het einde toe bleef het spannend of de teksten er wel goed in zouden zitten en vooral ook met de juiste intentie uit zouden komen. Een ander puntje van zorg was het feit dat we zelden met de hele cast compleet waren op zondagavond. Ik heb de afgelopen maanden in de huid van nagenoeg ieder personage moeten kruipen om de hiaten op te vullen. Gelukkig werden we al snel aangenaam verrast door het latente toneeltalent dat hier en daar naar boven kwam. Dat maakte veel goed.

Eindelijk, het einde

Ik ben heel erg slecht in afscheid nemen, zou dat de reden zijn dat ik ook zo’n moeite heb met het bedenken van het einde van een verhaal? Bij de vorige musicals en Weekendje Weg duurde dat ook al zo lang. Half september was pas duidelijk hoe de musical zou aflopen. Lex maakte maar weer een liedje en zo kwam de teller op twaalf stuks. Toen vielen ook eindelijk de puzzelstukjes in elkaar. De rollen groeiden en groeiden. Zoals die van de vakkenvullers. Ze waren bedoeld als toneelknechten, maar stalen uiteindelijk de show met hun enthousiaste optreden. En de filiaalmanager, Harry Bukkema, kreeg steeds meer tekst om de associatie met Harry Piekema wat te vergroten.

Weer een spaaractie

Bij de vorige musicalprojecten hadden we alles zelf in de hand, nu was de promotie in handen van de Albert Heijn zelf. Het begon bij de kerngroep in september toch een beetje te kriebelen. Er werd wel al wat over een nieuwe musical gefluisterd in het dorp, maar de echte informatie bleef uit. Hoe zouden we dan ooit vier voorstellingen vol met publiek krijgen? We hadden ons er geen zorgen over hoeven maken. Op 17 september verschenen de eerste aankondigingen op Facebook en in de lokale krant: je kunt nu sparen voor korting op de toegangskaarten voor AH’s eigen musical. En vanaf dat moment was het los. Schipluiden raakte langzamerhand in de ban van Sores in de Super en kon de verlokking van de zegels niet meer weerstaan.

Landelijke nieuws

Twee weken voorafgaand aan de uitvoeringen op 11 en 12 november werd het nieuws opgepikt door de regionale pers: een Albert Heijn filiaal met een eigen musical, dat is echt wel nieuws! Eerst mochten we (Lex, Simone en ik) ons zegje doen op de radio (luisteren vanaf 27 min.) in een cultuurprogramma van Omroep West. Na afloop van de laatste repetitie filmde ik het ensemble terwijl ze in de douche een fragment van Sores in de Super zongen en plaatste ik dat filmpje op Facebook als opwarmertje. Een paar dagen later kwam TV West filmen in de Albert Heijn. Filiaalmanager René nam plaats in een winkelwagentje en werd de winkel doorgereden door personeelsleden met pruiken op. Het filmpje was een hit en drong zelfs door tot de landelijke omroep. Op vrijdagmorgen 10 november belde Gerard Ekdom van Radio 2 met René Buckers om meer te horen over de musical. Fantastische publiciteit!

Blauwe ballonnen

Die avond werd de sporthal in Schipluiden door veel handige aanpakkers omgebouwd tot een theater met een zaalbreed podium, een steiger, 300 klapstoelen en een enorm wattage aan lampen en speakers. Al die techniek is nodig om ieder optreden de professionele uitstraling te geven die we zo graag willen hebben. Wat me heel erg blij maakte, was te zien, hoe medewerkers van de Albert Heijn zelf bezig waren om de zaal en voorhal te versieren met blauwe ballonnen, posters en ander promotiemateriaal van hamsterweken, route 99, hotelspaaractie etc. Het plezier spatte ervan af. En toen het prachtige achterdoek hing: een gigantische foto van het winkelinterieur kon het musicalweekend eigenlijk al niet meer stuk.

Iedereen was er

Achteraf hebben we natuurlijk een behoorlijk risico genomen door niet met stand-ins te werken. We hadden niemand achter de hand die in zou kunnen springen, mocht er een speler ziek zijn op 11 en 12 november. Maar daar dacht ik gelukkig pas aan toen ik op zaterdag iedereen om 11 uur met een vers bakkie zag. De stemming zat er direct goed in. Sommige deelnemers hadden nog niets van de zaal en het decor gezien en waren tot tranen toe geroerd. Het leek op papier een hele lange dag, die zaterdag 11 november 2017: om 11 uur verzamelen en rond 23 uur zou de laatste voorstelling pas zijn afgelopen, maar het is voorbij gevlogen. We werden echt in de watten gelegd door de catering, grime, kapper en kleedsters. Alles was tot in de puntjes verzorgd.

Dames en heren

Het spannendste moment van het hele weekend was om 13 uur. We zouden de generale repetitie gaan starten, voor het eerst op dit podium, met alle licht en geluid, maar toen bleek het geluid van de powerpoint niet te werken. Achter de coulissen begrepen ze niet waarom we nog niet van start gingen (het welkomstwoord van medewerkster van de dag Rianne voor de ‘Dames en Heren’ was vooraf opgenomen en vormde het begin van alles). De avond ervoor was alles uitvoerig getest en goedgekeurd, maar daar hadden we nu niets meer aan. Paniek, paniek. En ik moest dat gebeuren bedienen. Na een snelle laptopwissel kwam het toch weer voor elkaar.

Rampzalige generale

Maar vervolgens ging alles mis tijdens de generale. Het op en af gaan, het geluid (batterijen van microfoons leeg), hele stukken tekst werden overgeslagen waardoor tegenspelers in de war raakten. Het viel nog mee dat er geen persoonlijk ongelukken zijn gebeurd op de trappen, dat het decor is blijven staan en de filiaalmanager niet uit zijn stellage viel. Het was echt verschrikkelijk. Toch was ik nog niet echt zenuwachtig. Ik geloofde dat het allemaal wel op zijn pootjes terecht zou komen. Met wat aanpassingen, dat dan weer wel. Want het hakblok van de slager was toch wel erg groot en lomp, dus die kon beter boven (maar wel achter) blijven en de vakkenvullers konden beter op dezelfde plek weer op waar ze afgingen om tijd te winnen. Daarna: wat eten en drinken, make-up en haar bijwerken, rokjes repareren en wachten.

Van start

Om kwart over drie kwamen de eerste mensen al naar de Dorpshoeve en konden we niet meer vrij rondlopen. Rond halfvier ging de zaal open en die was een kwartier voor aanvang al hartstikke vol. Weer uitverkocht! Om vier uur gingen we van start en vanaf dat moment, tot na de laatste voorstelling op zondagmiddag ging het fantastisch. Het geluid was geweldig, de spelers zaten in hun rol, de muziek was aanstekelijk, de zang klonk prachtig, de filmpjes deden wat ze moesten doen. Ik zat achterin en heb vier voorstellingen kunnen genieten van het resultaat na al het harde werken. De respons vanuit de zaal was super. Dat blijft toch het spannendst: komt het verhaal goed uit de verf, komen de grapjes over. En dat was gelukkig zo. We hebben 1200 mensen kunnen entertainen!

Liefde en vakmanschap

Het was een geweldig weekend! Wat een liefde, enthousiasme, vakmanschap en creativiteit kwam samen in de Dorpshoeve. Wie had dat ooit gedacht na alle hobbels tijdens de repetitie en zo’n vreselijke generale. Bijzonder dat op het moment suprême iedereen wel zijn tekst kent en echt zijn/haar personage is! Ja, en dan volgen er kraamtranen. Het ei is gelegd, het kindje wordt gekoesterd. Even bijkomen, even knuffelen en dan maar weer door. Op naar de volgende creatieve conceptie!

Oh, en dat tweede kindje dan? Dat was Laat maar Lopen, een korte film die ik met een geweldig team tijdens het 48 hour filmfestival Rotterdam heb gemaakt. Maar daarover een andere keer meer…