Ik hou van boeken die me meevoeren naar een ander tijdperk, een andere cultuur, een ander leven. Toch laat ik me niet zomaar veroveren. Originaliteit en specifieke details spelen daar een belangrijke rol bij. Zoals in de beschrijving van de omgeving, in de karakterisering van de personages. Gebruik hierbij alle zintuigen, maar vermijd clichés is een veelgehoorde tip. Clichés lezen vaak lekker weg, maar vergallen uiteindelijk toch het leesplezier. Het gebruik ervan kan net dat verschil zijn tussen schrijvers en Schrijvers. Tussen boeken als lekkere snack en boeken als startpunt voor vele overdenkingen.
Verovering
Laatst las ik weer zo’n boek dat me moest veroveren. Dat zijn best deed om me mee te trekken in de ruige wereld van Parijs, rondom de Franse Revolutie. Een wereld die smerig is en stinkt, maar overloopt van hoop op een beter bestaan voor iedereen.
Wat me in eerste instantie weerhield van het mezelf onderdompelen in het verhaal, was het taalgebruik van Joke van Leeuwen. Ik ken haar vooral als schrijver van gedichten en verhalen voor kinderen, waarin ze gewone woorden heel creatief inzet. En ook in deze roman toont ze zich een woordkunstenaar. Van zo’n leermeester wil ik graag wat leren, dus las ik de eerste hoofdstukken van “Feest van het begin” meer als schrijver. Ik probeerde haar kunstje af te kijken, van een afstandje, waardoor ik niet geraakt werd door de gebeurtenissen in het boek. Maar haar personages en hun ontwikkeling zijn zo boeiend, dat ik de focus op taal als instrument uiteindelijk wel los moest laten. Gelukkig.
Begin met levende personages
Want het zijn personages van vlees en bloed die zij heeft geschapen, met akelige en aandoenlijke kanten. Er is geen good guy of bad guy, geen zwart en wit, maar volop kleur. Een talentvolle instrumentenmaker van Duitse komaf raakt door zijn talenten en de vriendschap met een beul ongewild verstrikt in de ontwikkeling van de guillotine. Een weesmeisje bloeit op als ze in het weeshuis voor het eerst op waarde wordt geschat. Een novice van rijke komaf wil zo graag deel uitmaken van de nieuwe beweging, dat ze zich door diezelfde beweging laat misbruiken. Een zichzelf overschattende kunstenaar wordt uiteindelijk toch nog belangrijk door zijn rol in het leven van de wees. Ze leven echt. Eerst in het hoofd van de schrijfster, maar nu ook in mijn hoofd.
Verbinding met de realiteit
Het blijft een wonderlijk proces. Mensen die niets meer zijn dan hersenschimmen van een creatieve geest, komen tot leven en wandelen even in mijn leven mee. Wat zou ik doen in hun plaats? Herken ik iets van mijzelf of mijn familie of vrienden erin? Dat is wat een goed verhaal met je doet. Het gaat eigenlijk een verbinding aan met de realiteit. En al die levens zijn in het boek weer met kleine draadjes aan elkaar verbonden. Stuk voor stuk komen ze aan bod als verschillende stemmen en instrumenten in een harmonieuze symfonie. Met hier en daar een dissonant om de lezer bij de les te houden.
Het open einde van de roman is hoopvol. “Feest van het begin” is daarom een goed gekozen titel. Een feest met rauwe randjes, maar met een positieve blik naar de toekomst.